Tijd om te vasten

Vasten

In het voorjaar, met het krijgen van kriebels voor een voorjaarsschoonmaak in huis en tuin, is het ook een goed moment om ons lichaam aan een reinigingsbeurt te onderwerpen. Het is dan ook niet voor niets dat in veel culturen het voorjaar hét moment is van vasten. Traditioneel gebeurt dat vaak op religieuze gronden, maar ook uit gezondheidsoverwegingen is er veel te zeggen voor zo’n vastenperiode.

Er zijn allerlei vormen van vasten mogelijk; van 8 uur tot maandenlang, streng of juist heel licht, met voor iedere vorm van vasten een ander doel of resultaat.

Een hele nacht vasten

De simpelste vorm van vasten wordt door (bijna) iedereen dagelijks al toegepast; gedurende de hele nacht wordt er niet gegeten. ’s Morgens bij het ontbijt breken wij dan ons nachtelijke vasten (inderdaad, “breakfast”). Het nachtelijke vasten heeft als resultaat dat ons lichaam zich een tijdlang niet met spijsvertering hoeft bezig te houden. De klieren die spijsverteringssappen produceren en ook de insuline-producerende cellen komen in een rustfase en kunnen zich herstellen. Ons lichaam kan gedurende langere tijd energie steken in onderhoud en herstel van de hersenen, de botten, spieren en spijsverteringsorganen. Bij kinderen vindt ook juist in de nacht de meeste groei plaats. Ook het afweersysteem kan ’s nachts worden gereset.

Het is daarom belangrijk vanaf een paar uur voor het slapen gaan niets meer te eten, zodat het herstel optimaal plaats kan vinden.

Effecten van het vasten

Bij een wat langere periode van vasten komen er naast de eerder genoemde effecten nog een aantal bij. Als je bijvoorbeeld 16 of 18 uur geen voedsel tot je neemt signaleert je lichaam dat er “iets” gaande is en begint het direct maatregelen te nemen om goed te kunnen blijven functioneren in tijden van voedselschaarste. Een proces dat autofagie heet wordt opgeschaald, waarbij onze lichaamscellen onderdelen van de cel beter gaan recyclen voor bouwstoffen en brandstof. Minder goed functionerende cellen moeten er het eerst aan geloven, waardoor er als het ware een soort schoonmaak plaatsvindt, of een soort snoeibeurt.
In onze hersencellen kan dit proces van autofagie leiden tot een versnelde afvoer van toxische moleculen en beschadigde mitochondrieën, de energiefabriekjes van onze cellen. Zo kan er van een kortdurende periode van toegenomen autofagie een regenererend effect uitgaan. Zou je te lang niets eten, dan komen ook gezonde cellen aan de beurt, waardoor het proces zijn doel voorbij schiet.
Er zijn onderzoeken waaruit blijkt dat om die reden een volledig vasten niet veel langer dan 3 dagen zou moeten duren. Maar zo’n 3 daagse vasten blijkt wel een boost te kunnen geven aan ons immuunsysteem, dus voor hen die het op kunnen brengen zou het goed zijn om dat af en toe te doen, bijvoorbeeld ieder seizoen éénmaal.

Intermitterend vasten

“Intermitterend vasten”; het af en aan vasten, kun je in principe veel vaker doen, desnoods zelfs dagelijks; bijvoorbeeld gedurende 8 uur wel eten (2 maaltijden) en dan 16 uur niet. Maar ook als je dat een paar maal per week doet heeft het al belangrijke gezondheidseffecten, zoals gewichtsafname, toename van de insulinegevoeligheid, verlaging van de bloeddruk en een impuls aan de vernieuwing van celonderdelen en cellen. In theorie zou je ook langer kunnen leven als je regelmatig vast. Bij muizen en andere kleine dieren is dat effect in ieder geval goed aan te tonen.

Ethisch vasten

Maar vasten kun je ook om andere redenen doen. Traditioneel wordt er in bepaalde culturen in het voorjaar gevast van dierlijk voedsel om de dieren, zowel in de natuur als op de veehouderijen, rust te gunnen tijdens hun periode van baren en het zogen van de jongen.
Maar je kunt ook vasten om jezelf gedurende langere tijd bepaalde zaken waar je erg aan gewend bent te ontzeggen, wat je bewuster maakt, psychologisch sterker en misschien ook meer solidair met diegenen die zich de dingen die voor jou heel gewoon zijn niet kunnen veroorloven. In die zin hoeft vasten niet alleen over voedsel te gaan, maar kan zich bijvoorbeeld ook uitstrekken naar social media, televisie kijken, roken, alcoholgebruik of shoppen.

Langdurig vasten

Als je langer dan 3 dagen wilt vasten van voedsel dan doe je dat in principe niet volledig, dat wil zeggen dat je wel voedsel tot je neemt, maar dan in aangepaste vorm. Zo kun je bijvoorbeeld sapvasten, waarbij je vast voedsel tijdelijk vermijdt, maar wel groente- en fruitsappen en eventueel soepen tot je neemt.

Wat voor vorm van vasten je ook doet, zorg altijd voor voldoende inname van water. Bij het vasten kunnen er afvalstoffen vrijkomen en die moeten ook weer afgevoerd kunnen worden.
Na langer vasten moet het normale voedingspatroon weer rustig opgebouwd worden, zodat het lichaam er geleidelijk aan kan wennen.

Kijk eens op deze site voor een schema van sapvasten
En op deze site vind je schema’s en veel informatie over intermitterend vasten

Geplaatst in Gezondheid